WOU 55
Geklonken op Hardinxveldse wijze, vol achterschip. De boot was oorspronkelijk voorzien van een groot beun(dek) en een achterdocht. Onder de buikdenning (vuren-hout) voorzien van een nieuw ingelast vlak. De zwaarden zijn van Hollands eiken op Hardinxveldse wijze gemaakt zonder lijm met ijzeren pennen en klinkwerk. De boot is volgens de vorige eigenaar ingekort om de boot weer zijn oorspronkelijke lengte terug te geven van 7,21 m. Er zijn voor zover bekend nog 11 geklonken exemplaren van dit model zalmschouw bewaard gebleven de WOU 3, WOU11, WOU 55, WOU 65, DD 91, WKD 37,.WM 4,WKD 5, WKD 9, WKD 37, Vr. Neeltje en de boot van J. Vaags. De volgende zes boten zijn naar mallen van de WOU 55 gebouwd: WOU 37 t/m WOU 42 De wou 55 is een zegenboot, zij is vermoedelijk voor rekening van een Woerkumse visser rond 1907 in Hardinxveld gebouwd. Met haar ruime kont werd dit type zalmschouw veel gebruikt in de de zegenvisserij. De zalmschouw was in 1953 in bezit van Rook Verhoef (toen 25 jaar oud) uit Krimpen aan de IJssel. het was toen een kajuitbootje, genaamd “Kiviet“ met inbouw motor, geen mast en zeilen. Hij werkte op een scheepswerfje bij de zaagbrug te Krimpen aan de Lek. Daar hees hij het scheepje in de giek van een hijsinrichting om het vlak schoon te maken (herfst 1961). Door onbekende oorzaak kwam de boot naar beneden en Verhoef raakte er onder bekneld, zodat hij diezelfde dag nog overleed. Door de familie is de boot later verkocht en door mij uit het oog verloren. In februari 1983 herkende ik de boot weer door de legergroene verflaag in het achterschip. Toen werd hij te koop aangeboden door J.H Foolen uit Veghel. De boot lag in Maren Kessel, nog de zelfde kajuit met schroefkoker maar zonder motor, omgebouwd tot zeiljacht met zij zwaarden, sterk verwaarloosd. Ze is toen verkocht via mij aan IJmert Baks te Woudrichem, die haar gerestaureerd heeft. Er zijn toen 6 boten gemaakt naar dit model. In oktober 1986 kocht Jan Boogaard te Veen de zalmschouw van IJmert Baks. Boogaard had hier spijt van en verkocht de boot gelijk door aan Piet Oomen te Nederhemerd. Daarna ben ik de zalmschouw weer uit het oog verloren. Dit verhaal is grotendeels overgenomen uit een brief over de WOU 55 van Piet de Kwant. Restauratie verslag Wou 55 De Wou 55 is een zalmschouw voor de zegenvisserij uit Woudrichem, gebouwd bij van der Hoff in Hardinxveld. Bouwjaar: 1907 Geklonken op Hardinxveldse wijze, vol achterschip. Oorspronkelijk voorzien van een groot bundek en een achterdoft. Later verbouwd tot kajuitboot, waarbij de bun is verwijderd en er een nieuw stuk onderboord in is geklonken ter vervanging van het van gaten voorziene stuk. De bestaande toestand: In 1986 is de kajuit verwijderd. Met moderne middelen is de boot toen tot zalmschouw teruggebracht. door Y. Baks. Het onderboord is destijds direct boven het kimijzer doorgeslepen waarna er een strip op is gelast die het hoekijzer van de kim moest suggereren. Er is tegen deze strip een nieuwe bodem gelast. Doft en bun zijn er in gelast waarbij de doft 25cm naar het achterschip is verplaatst om meer leefruimte te hebben onder de huik. Deze 25 cm maakt de groep (ruimte tussen doft en bun) te klein waardoor de nieuwe bun moest worden ingekort. Het einde van de bun stopte wel op de oorspronkelijke plaats. Doel Het doel van de restauratie is om de boot zo veel mogelijk in de oorspronkelijke staat terug te brengen. Met oorspronkelijke staat wordt bedoeld de periode dat de boot in gebruik is geweest voor de professionele riviervisserij. Het gaat hierbij om de volgende punten: Bun · gelast · de verkeerde afmetingen (deel originele bunspanten op onderboord is er nog). · ronde overgang van bundek naar bunkoker is niet origineel en hoort niet bij de boot. · Het onderboord t.b.v. de bun is veranderd. · Het extra bunspant is verdwenen. Doft · Gelast · De doft zit 25cm te ver naar achter en dus niet op de oorspronkelijke plek, te zien aan de ingekankerde plekken waar de oorspronkelijke spanten zaten. Spanten · De boot heeft 13 spanten; dit is een spant minder als origineel (zie bij bun) · Deel zwaardspant ontbreekt · Alleen de eerste drie spanten in de kop lopen door op het vlak van alle andere spanten ontbreekt het vlakdeel. · Alle vlakspanten ontbreken met uitzondering van de eerste twee in de kop. · Het bovenboord deel van het 2e en 3e spant is verwijderd t.b.v. gelaste bolders. · De spanten van de doft ontbreken, hiervoor is een gelaste constructie in de plaats gekomen. Vlak · Het vlak is er ingelast vanaf het vierde spantvak in de kop tot de achter- steven. · Steven constructie ontbreekt, hiervoor kwam een aan de boot gelaste strip · Scheg constructie ontbreekt, hiervoor kwam een aan de boot gelaste strip Bovenboord · De 4 bolders in het achterschip horen niet op een zegenboot thuis · Er zijn platen verzinkt ijzer in het bovenboord gebruikt die er niet horen · De kikkers zijn op de verkeerde plaats gemonteerd (oude gaten zijn er nog deels) · Originele roeikasten ontbreken. Onderboord · Vanaf het vierde spantvak in de kop tot in de achtersteven ontbreken de onderste 4 cm van het onderboord · De verbinding tussen onderboord en bovenboord met behulp van een uitgezweid hoekijzer ontbreekt; hier is een gelaste verbinding. · Om het achterkastje te vergroten is een staande plaat in de boot gelast. · Voor het bed is een extra nep spant in de boot gelast met een dwars door de boot gelast hoekijzer als beddrager. Stuiken · Er bevinden zich een aantal stuiken in de boot die niet origineel zijn en op de verkeerde plek zitten deze moeten worden verwijderd en deels vervangen. (o.a. t.b.v. de bun) · Ook ontbreken de stuiken in het vlak. Berghout/Zwaardklampen · Het is duidelijk te zien dat het plathalfrond van het berghout een aantal keren geheel of gedeeltelijk is verwijderd. Hierbij is veel schade ontstaan. Men heeft het plathalfrond doorgezaagd en er stukken in gezet. De zwaardklampen zijn hierbij dichtgelast, veel te lang en te breed gemaakt. Het geheel moet worden verwijderd om het in de oude staat te kunnen brengen. Kopplank · Ontbreekt. Er zijn wel sporen van de oude plank in de vorm van een ingezette verzinkte plaat als reparatie op deze plek. Moet worden teruggebracht met de bijbehorende ringen aan de kop. Achterbankje · Ontbreekt en moet worden teruggebracht omdat dit thuis hoort op een zegenboot. Sporen ontbreken omdat het bovenboord deel van het 2e en 3e spant is verwijderd t.b.v. gelaste bolders. Mast, zwaarden en roer · De mast is niet origineel en moet worden aangepast. (een v.d. Hoff boot heeft een ovale mast met een topje wat recht is aan de voorzijde en gebogen aan de achterzijde.) Zwaarden zijn goed. Roer moet worden vervangen voor een origineel model. Tuig · Dacron tuig (vervangen voor katoen) Uitgangspunten Op 1 januari 2006 is er begonnen met de restauratie. De volgende uitgangs- punten zijn hierbij leidraad geweest om te komen tot een zo verantwoord mogelijk resultaat. 1. Historische sporen die te vinden zijn op de boot zijn eerste uitgangspunt. 2. Waarbij zoveel mogelijk getracht zal worden die sporen te behouden die stammen uit bouw en visserij periode. 3. Wanneer er geen sporen meer zijn, dan zijn de sporen en resten op vergelijkbare boten en historische foto’s van de visserij de maatstaf. Hierbij zal steeds de geprobeerd worden een vergelijkbare boot te vinden. In dit geval dus een zegenboot van de van der Hoff werf met vergelijkbare afmetingen en bouwjaar. 4. Alleen wanneer de informatie niet beschikbaar is kan worden gekeken naar een ander type boten van dezelfde werf. 5. Boten van andere werven zijn geheel buiten beschouwing gelaten. Elk onderdeel is zo bestudeerd en hierna pas gerealiseerd. Werkwijze Leidraad zijn steeds de bovenstaande punten. 1. Alle oorspronkelijke klinkverbindingen worden teruggebracht. 2. Ontbrekend smeedwerk wordt weer opnieuw gesmeed. 3. Oude technieken worden zo veel mogelijk toegepast. 4. Laswerk vindt alleen plaats om oud materiaal zo onzichtbaar mogelijk te herstellen. 5. Laswerk dient dus nooit als oplossing om een historische werkwijze te vervangen. Voorbeelden: aanhelen van plaat of delen van plaat inzetten van stukjes vullen van gaten in spanten. 6. Alle laswerk wordt zo goed mogelijk afgewerkt om een zo onzichtbaar mogelijk resultaat te krijgen. Er is steeds geprobeerd een zo verantwoord mogelijk keuze te maken bij de vele beslissingen. Voortgang restauratie Wou 55 (Start 1 januari 2006 op Historisch scheepshelling Woudrichem.) 2006 In zomer 2006 gevaren. Vanaf oktober 2006 In Uppel. Vanaf 30 november 2006 in schuur te Uppel · Voorbereiding en historisch onderzoek. · Aanhelen spie in het vlak en stuik teruggebracht in het vlak. Maart 2006 · Slopen van de gelaste bun en doft. Vanaf oktober 2006 · Verwijderen van plathalfrond berghout. · Bolders in achterschip verwijderd. 2007 · Platen in bovenboord en onderboord hersteld, stuiken herstelt en geklonken. · Vlak vernieuwd en stuiken teruggebracht in het vlak. · Alle spanten hersteld en gerestaureerd of opnieuw gesmeed. · Voor en achterschot bundek gemaakt en geplaatst. · Alle teer voor zover nog aanwezig verwijderd. 2008 · Kimijzer vanaf het 4e spantvak in de kop, van hoekijzer 30×30 gereconstrueerd en in de boot geklonken. · Scheg gereconstrueerd en in de boot geklonken. · Stevenbalk gereconstrueerd en in de boot geklonken. · Bun gereconstrueerd en in de boot geklonken. · Doft gereconstrueerd en in de boot geklonken. · Achterbankje gereconstrueerd en in de boot geklonken. · Roeikasten gereconstrueerd en in de boot geklonken. · Kopplank gereconstrueerd. In planning van oktober 2008 tot maart 2009 · Plathalfrond berghout restaureren en klinken. · Zwaardhaken monteren. · Ringen in de kop monteren. · Platting voor de huik. · Bedstrippen monteren en bedplanken maken. · Kastje reconstrueren en monteren. · Bundeksel reconstrueren en plaatsen. · Mast reconstrueren en plaatsen. · Buddelingen aanpassen en plaatsen. · Alles in teer, olie en verf zetten. · Huik maken · Nieuw roer maken · Riemen, boom en pikhaak maken. In planning voor 2009/2010 · Katoenen tuig maken Evert van Rijnswoud, WOU 55
